{"id":6033,"date":"2021-11-03T14:41:07","date_gmt":"2021-11-03T13:41:07","guid":{"rendered":"https:\/\/locatheart.com\/?p=6033"},"modified":"2023-05-19T14:20:00","modified_gmt":"2023-05-19T12:20:00","slug":"w-jaki-sposob-tlumacze-audiowizualni-kreuja-rzeczywistosc","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/locatheart.com\/pl\/w-jaki-sposob-tlumacze-audiowizualni-kreuja-rzeczywistosc\/","title":{"rendered":"W jaki spos\u00f3b t\u0142umacze audiowizualni kreuj\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107?"},"content":{"rendered":"
[vc_row][vc_column][vc_column_text]W\u0142\u0105czasz odcinek wyczekiwanego serialu. Ustawiasz polskie napisy. Dajesz si\u0119 porwa\u0107 rozrywce. Gdy tylko odcinek dobiega ko\u0144ca, bez wahania przechodzisz do kolejnego. Brzmi znajomo?<\/strong><\/span>[\/vc_column_text][vc_column_text]A wiesz, \u017ce na samym ko\u0144cu czeka na Ciebie jeszcze jeden napis? Ten z nazwiskiem osoby odpowiedzialnej za przygotowanie polskiego tekstu \u2013 osoby, dzi\u0119ki kt\u00f3rej nad\u0105\u017camy za fabu\u0142\u0105, \u015bmiejemy si\u0119 z \u017cart\u00f3w i poznajemy charakter bohater\u00f3w. Cho\u0107 powoli ro\u015bnie \u015bwiadomo\u015b\u0107 roli odgrywanej przez t\u0142umaczy, wci\u0105\u017c zdarza si\u0119 zapomnie\u0107, \u017ce Szekspir wcale nie pisa\u0142 po polsku. Z czym na co dzie\u0144 mierz\u0105 si\u0119 t\u0142umacze audiowizualni? Jak kreuj\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 i wp\u0142ywaj\u0105 na rozw\u00f3j j\u0119zyka? O tym w poni\u017cszym artykule.<\/span>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column] Gorzej, je\u015bli oka\u017ce si\u0119, \u017ce bohaterowie u\u017cywaj\u0105 slangowego j\u0119zyka, cz\u0119sto nawi\u0105zuj\u0105 do swojej kultury albo maj\u0105 nietypowe hobby, kt\u00f3re wymaga znajomo\u015bci specjalistycznej terminologii. Dla przyk\u0142adu \u2013 na Netfliksie mo\u017cna obejrze\u0107 japo\u0144skie reality show Ainori Love Wagon<\/em>, czyli program, kt\u00f3ry pomaga m\u0142odym ludziom pozna\u0107 si\u0119 i dobra\u0107 w pary podczas podr\u00f3\u017cy tzw. Busem Mi\u0142o\u015bci. Przewa\u017caj\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 odcinka rzeczywi\u015bcie mija na lu\u017anych rozmowach mi\u0119dzy uczestnikami. Bywa \u015bmiesznie, niezr\u0119cznie, wzruszaj\u0105co, a j\u0119zyk wypowiedzi pozostaje do\u015b\u0107 prosty i jednoznaczny. Ta sielanka trwa, dop\u00f3ki bohaterowie nie wezm\u0105 udzia\u0142u w wyk\u0142adzie na temat kondycji indyjskiej gospodarki czy treningu boksu tajskiego, podczas kt\u00f3rego jak z karabinu padaj\u0105 fachowe nazwy cios\u00f3w.<\/span><\/p>\n Kolejny przyk\u0142ad \u2013 Live<\/em> \u2013 korea\u0144ska drama obyczajowa przedstawiaj\u0105ca losy policjant\u00f3w. W Korei Po\u0142udniowej hierarchia pe\u0142ni wa\u017cn\u0105 rol\u0119 i definiuje spos\u00f3b zwracania si\u0119 do wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w. Opr\u00f3cz rozstrzygni\u0119cia i ustalenia stopnia formalno\u015bci mi\u0119dzy bohaterami trzeba jeszcze opracowa\u0107 polskie odpowiedniki stanowisk policyjnych. Tutaj bardzo \u0142atwo wpa\u015b\u0107 w pu\u0142apk\u0119 i zasugerowa\u0107 si\u0119 angielskimi zwrotami. \u201eOfficer\u201d w pierwszym odruchu a\u017c si\u0119 prosi o dos\u0142owny przek\u0142ad \u201eoficer\u201d, a przecie\u017c w j\u0119zyku polskim z tego terminu korzystaj\u0105 wojskowi, nie policjanci. Jak mo\u017cna wybrn\u0105\u0107 z tej sytuacji? Nasze propozycje to \u201efunkcjonariusz\u201d lub \u201eposterunkowy\u201d.<\/span>[\/vc_column_text][vc_cta h2=”” txt_align=”center” add_button=”bottom” btn_title=”Sprawd\u017a, jak powstaj\u0105 napisy filmowe” btn_style=”modern” btn_shape=”rounded” btn_color=”white” btn_size=”lg” btn_align=”center” btn_skin=”primary” btn_link=”url:https%3A%2F%2Flocatheart.com%2Fpl%2Ftlumaczenia-filmowe-napisy%2F|title:T%C5%82umaczenia%20filmowe%20%E2%80%93%20jak%20tworzymy%20napisy%3F|target:%20_blank|” css=”.vc_custom_1635941372273{border-top-width: 0px !important;border-right-width: 0px !important;border-bottom-width: 0px !important;border-left-width: 0px !important;background-color: #ffffff !important;border-left-style: hidden !important;border-right-style: hidden !important;border-top-style: hidden !important;border-bottom-style: hidden !important;}”][\/vc_cta] Busted<\/em>, korea\u0144ski serial z pogranicza gatunk\u00f3w variety show <\/em>\/ mystery fiction<\/em>, to czysta rozrywka pe\u0142na absurdalnego humoru. Tw\u00f3rcy bawi\u0105 si\u0119 konwencj\u0105, co chwil\u0119 puszczaj\u0105c oczko do widza. J\u0119zyk musi oddawa\u0107 t\u0119 dynamik\u0119 \u2013 angielskiej templatce brakuje jednak lekko\u015bci i polotu oryginalnego scenariusza. Oto dwa przyk\u0142ady z pierwszego sezonu tej serii:<\/span><\/p>\n [\/vc_column_text][vc_single_image image=”6064″ img_size=”full” alignment=”center”][vc_column_text]<\/p>\n [\/vc_column_text][vc_single_image image=”6066″ img_size=”full” alignment=”center”][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column] [\/vc_column_text] Film, wraz z nies\u0142awn\u0105 ju\u017c wersj\u0105 t\u0142umaczenia, by\u0142 dost\u0119pny na HBO. Jak do tego dosz\u0142o? Cz\u0119sto bywa tak, \u017ce platformy streamingowe razem z licencj\u0105 na film kupuj\u0105 gotowe napisy. A te wykona\u0142 najpierw Tomasz Beksi\u0144ski, a potem Magdalena Balcerek, kt\u00f3ra postanowi\u0142a zachowa\u0107 niekt\u00f3re rozwi\u0105zania poprzednika. Obecnie, w czasach ruchu #MeToo i pr\u0119\u017cnie dzia\u0142aj\u0105cych inicjatyw feministycznych, takie t\u0142umaczenie by\u0142oby niedopuszczalne.<\/span>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column] [vc_row][vc_column][vc_column_text]W\u0142\u0105czasz odcinek wyczekiwanego serialu. Ustawiasz polskie napisy. Dajesz si\u0119 porwa\u0107 rozrywce. Gdy tylko odcinek dobiega ko\u0144ca, bez wahania przechodzisz do kolejnego. Brzmi znajomo?[\/vc_column_text][vc_column_text]A wiesz, \u017ce na samym ko\u0144cu czeka na Ciebie jeszcze jeden napis? Ten z nazwiskiem osoby odpowiedzialnej za przygotowanie polskiego tekstu \u2013 osoby, dzi\u0119ki kt\u00f3rej nad\u0105\u017camy za fabu\u0142\u0105, \u015bmiejemy si\u0119 z \u017cart\u00f3w i […]<\/p>\n","protected":false},"author":7,"featured_media":6040,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"inline_featured_image":false},"categories":[92],"tags":[181,159,160,140],"featured_image_src":{"landsacpe":["https:\/\/locatheart.com\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/LAH_blog_naglowek_nowy_rozmair-2.png",1140,380,false],"list":["https:\/\/locatheart.com\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/LAH_blog_naglowek_nowy_rozmair-2-463x348.png",463,348,true],"medium":["https:\/\/locatheart.com\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/LAH_blog_naglowek_nowy_rozmair-2-300x100.png",300,100,true],"full":["https:\/\/locatheart.com\/wp-content\/uploads\/2021\/11\/LAH_blog_naglowek_nowy_rozmair-2.png",1140,380,false]},"yoast_head":"\nT\u0142umaczenie jest jak pude\u0142ko czekoladek\u2026<\/h2><\/div><\/div>[vc_column_text]Naprawd\u0119 nigdy nie wiesz, na co trafisz. Za\u0142\u00f3\u017cmy, \u017ce zlecenie dotyczy przygotowania napis\u00f3w do komedii romantycznej. Brzmi lekko i przyjemnie \u2013 dialogi o mi\u0142o\u015bci, rozmowy o sprawach codziennych, sporo scen \u201ez \u017cycia wzi\u0119tych\u201d, wystarczy wi\u0119c odnie\u015b\u0107 si\u0119 do w\u0142asnego do\u015bwiadczenia, by dobra\u0107 odpowiednie s\u0142owa.<\/span><\/p>\n
T\u0142umacze audiowizualni badaj\u0105, sprawdzaj\u0105, zasi\u0119gaj\u0105 j\u0119zyka<\/h3><\/div><\/div>[vc_column_text]W takich momentach powinny ujawni\u0107 si\u0119 dwie z najwa\u017cniejszych cech t\u0142umacza AVT (i nie tylko) \u2013 dociekliwo\u015b\u0107 i skrupulatno\u015b\u0107. Niekiedy za przet\u0142umaczeniem 42 znak\u00f3w (jednej linii napis\u00f3w) stoi kilkana\u015bcie, a nawet kilkadziesi\u0105t minut dog\u0142\u0119bnego researchu b\u0105d\u017a konsultacji merytorycznej. Dotyczy to zar\u00f3wno samej terminologii, jak i stylu wypowiedzi. Zdarzaj\u0105 si\u0119 bowiem produkcje osadzone ca\u0142kowicie w tematyce wi\u0119ziennej (mile widziane grypsowanie), sportowej (mi\u0142o\u015bnik danej dyscypliny szybko wy\u0142apie b\u0142\u0119dn\u0105 terminologi\u0119) czy czysto rozrywkowej (znajomo\u015b\u0107 popkultury obowi\u0105zkowa).<\/span>[\/vc_column_text]
T\u0142umaczenia po\u015brednie: braki w tek\u015bcie \u017ar\u00f3d\u0142owym<\/h3><\/div><\/div>[vc_column_text]Cz\u0119sto zdarza si\u0119, \u017ce produkcje kraj\u00f3w nieangloj\u0119zycznych i tak najpierw s\u0105 t\u0142umaczone na angielski, a dopiero p\u00f3\u017aniej przesy\u0142ane dalej. To oznacza, \u017ce pracuj\u0105c nad napisami do seriali korea\u0144skich, japo\u0144skich czy chi\u0144skich, mamy do czynienia z t\u0142umaczeniem po\u015brednim (przek\u0142ad z przek\u0142adu). Niestety bywa i tak, \u017ce po\u015bredni tekst \u017ar\u00f3d\u0142owy jest pe\u0142en luk \u2013 tracimy dost\u0119p do niuans\u00f3w orygina\u0142u, kt\u00f3re mog\u0105 podpowiada\u0107, jakie relacje \u0142\u0105cz\u0105 bohater\u00f3w (co zdradzaj\u0105 tytu\u0142y grzeczno\u015bciowe), gier s\u0142\u00f3w, a tak\u017ce odniesie\u0144 kulturowych. Otrzymany tekst, surowy i ubo\u017cszy o j\u0119zykowe smaczki, czasami jedynie zarysowuje kontekst danej sytuacji, przez co ratunku trzeba szuka\u0107 w obrazie wideo.<\/span><\/p>\n
\n
\n
Czy t\u0142umacz audiowizualny mo\u017ce kreowa\u0107 rzeczywisto\u015b\u0107?<\/h2><\/div><\/div>[vc_column_text]J\u0119zyk w r\u0119kach t\u0142umaczy to wbrew pozorom pot\u0119\u017cna bro\u0144. Przecie\u017c aby dane wyra\u017cenie \u201eprzyj\u0119\u0142o si\u0119\u201d w\u015br\u00f3d odbiorc\u00f3w, ci najpierw musz\u0105 si\u0119 z nim oswoi\u0107, czyli wielokrotnie je przeczyta\u0107 b\u0105d\u017a us\u0142ysze\u0107. W psychologii podobny zabieg ma nawet swoj\u0105 nazw\u0119: efekt czystej ekspozycji. Niekiedy bowiem naszym kryterium przy ocenianiu poprawno\u015bci s\u0142owa jest argument: \u201eJako\u015b dziwnie mi to brzmi\u201d. Taka opinia cz\u0119sto pada m.in. w kontek\u015bcie dyskusji na temat feminatyw\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 przecie\u017c poprawne j\u0119zykowo, ale zosta\u0142y wyparte przez swoje m\u0119skie odpowiedniki.<\/span>[\/vc_column_text]
Z\u0142e praktyki<\/h3><\/div><\/div>[vc_column_text]Wspomniane feminatywy id\u0105 w parze z inkluzywno\u015bci\u0105. Tw\u00f3rcy rozmaitych medi\u00f3w coraz cz\u0119\u015bciej opowiadaj\u0105 o losach r\u00f3\u017cnorodnych bohater\u00f3w \u2013 przedstawicieli mniejszo\u015bci etnicznych, religijnych czy seksualnych. W najnowszym sezonie hitu Netfliksa \u2013 Sex Education<\/em>\u00a0\u2013 wyst\u0119puje osoba niebinarna, kt\u00f3ra przedstawia si\u0119 zaimkami they<\/em>\/them. <\/em>Tutaj niestety w t\u0142umaczeniu zastosowano jedn\u0105 z najcz\u0119stszych technik przek\u0142adu \u2013 parafraz\u0119 \u2013 i tak sformu\u0142owano zdanie, by w og\u00f3le nie wskazywa\u0107 p\u0142ci:<\/span>[\/vc_column_text][vc_single_image image=”6068″ img_size=”full” alignment=”center”][vc_column_text]Takiej sytuacji mo\u017cna \u0142atwo unikn\u0105\u0107 \u2013 j\u0119zyk polski jest inkluzywny. Wystarczy zajrze\u0107 na stale rozwijan\u0105 stron\u0119 z formami neutratyw\u00f3w<\/a>.<\/p>\n
Ciekawostka: t\u0142umaczeniowa wpadka sprzed lat w \u201eJamesie Bondzie\u201d<\/h3><\/div><\/div>[vc_column_text]Magdalena Adamus (t\u0142umaczka audiowizualna oraz autorka bloga Catus Geekus) opisa\u0142a spraw\u0119 nietypowego spolszczenia imienia Pussy Galore \u2013 bohaterki bondowskiego Goldfinger<\/em>. Kobieta przedstawi\u0142a si\u0119 jako\u2026 Cipcia Obfita.<\/span><\/p>\n
T\u0142umacze audiowizualni: wszechstronni, kreatywni, potrzebni<\/h2><\/div><\/div>[vc_column_text]Ka\u017cda linijka tekstu skrywa rozstrzygni\u0119ty wcze\u015bniej sp\u00f3r: \u201eKt\u00f3ra konstrukcja brzmi naturalnie?\u201d, \u201eJak najlepiej przekaza\u0107 sens tego \u017cartu?\u201d, \u201eCzy tak brzmi specjalistyczny odpowiednik tego terminu?\u201d itd. To godziny ci\u0119\u017ckiej i kreatywnej pracy, niekiedy tak\u017ce nier\u00f3wna walka z czasem. W loc<\/strong>atheart <\/strong>tajniki AVT s\u0105 nasz\u0105 pasj\u0105 \u2013 tematy lokalizacji i t\u0142umacze\u0144 zg\u0142\u0119biamy od lat. Dlatego ch\u0119tnie podzielimy si\u0119 z Tob\u0105 nasz\u0105 wiedz\u0105 i do\u015bwiadczeniem. Je\u015bli masz wi\u0119cej pyta\u0144, napisz na info@locatheart.com<\/a>.<\/span>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"