Dlaczego potrzebujemy prostego języka i jak pisać zrozumiałe teksty?

Jak my, czytelnicy i użytkownicy sieci, rozumiemy prosty język? Czy wystarczy użyć prostej polszczyzny, aby każdy mógł przyswoić tekst? Jeśli tak, to co kryje się pod hasłem „prosta polszczyzna”? Jeśli nie – jakie inne elementy wpływają na nasz odbiór treści?

Prosty język to sposób komunikacji pozwalający odbiorcy szybko i łatwo zrozumieć oraz przetworzyć daną treść. Oczekujemy go nie tylko od instytucji społecznych, ale także wszelkich firm i organizacji, których działanie ma ułatwić nam codzienne życie.

Aby komunikować się przejrzyście i jednoznacznie, należy pamiętać o kilku zasadach.

1. Czytelna struktura tekstu (o tym szerzej w dalszej części artykułu).
2. Krótkie zdania (do około 20 słów).
3. Naturalna gramatyka – język stosowany do komunikacji interpersonalnej, stworzony w toku ewolucji, a nie sztucznie, by spełnić konkretne potrzeby (jak np. języki programowania czy język formalny).
4. Zwroty do czytelnika – zadawanie pytań, wezwania do działania (np. „pamiętaj”, „sprawdź”).
5. Pilnowanie głównej myśli.
6. Czasowniki dynamiczne – opisujące czynność, proces lub zmianę (np. „latać”, „tańczyć”, „gotować”.
7. Podmiot i orzeczenie na początku zdania.
8. Zamiana długich słów na ich krótkie odpowiedniki, np. „z wyjątkiem” → „oprócz”.

1. Strona bierna.
2. Czasowniki modalne.
3. Rzeczowniki odczasownikowe.
4. Nadmierne powtarzanie czasowników „mieć” i „być”.
5. Słowa-śmieci, np. „przyszłe plany”, „każdy indywidualnie”.
6. Wyrazy-zapychacze, np. „jakby”, „właściwie”, „specyficzne”, „typowe”.
7. Naleciałości języka urzędowego.
8. Tzw. „snoby” popularne w slangu korporacyjnym, np. „synergia” (zamiast „współdziałanie”) czy „redukować” (zamiast „ograniczać”).

Język jest kluczem do zrozumienia świata i bycia jego częścią. Stosowanie prostej polszczyzny oznacza:

• • równy dostęp do informacji;
  •  większy komfort podczas wypełniania formularzy lub czytania pism urzędniczych;
  • szerszy dostęp do usług publicznych – obywatele mogą łatwiej ubiegać się o dotacje i dofinansowania;
  • zwalczanie wykluczenia społecznego;
  • wzmacnianie świadomości obywateli, którzy dzięki prostemu językowi mogą m.in. kontrolować działania organów wykonawczych.

Z tego powodu, że nasz mózg nie lubi zbędnego wysiłku. Trudniej przychodzi nam przetwarzanie zawiłych treści i często z góry darzymy je mniejszym zaufaniem. To uwaga szczególnie ważna dla wszystkich, których działalność biznesowa zależy m.in. od świetnego content marketingu. Gdy tekst przybiera zbyt urzędniczy, biznesowy czy abstrakcyjny ton, nie jesteśmy w stanie zrozumieć, o czym właśnie czytamy. Jeśli odwiedzimy witrynę firmy, przejrzymy zawarte tam treści i dalej nie będziemy wiedzieć, jakie usługi oferuje, nie zostaniemy stałymi klientami, a o wizycie na stronie szybko zapomnimy.

Brzmi logicznie, prawda? Niestety w świecie biznesu – jak i marketingu – wciąż znajdziemy głosy, że długie i zawiłe opisy to wyznaczniki profesjonalizmu i jakości premium. Nic bardziej mylnego. Zdezorientowany użytkownik szybko porzuci stronę, która nie podaje konkretów.

W locatheart pomagamy tworzyć i aktualizować teksty przystępne dla każdego. Możemy także opracować wytyczne dla autorów/copywriterów i wspomóc proces upraszczania treści.

Krótkie ćwiczenie

Przeczytaj poniższy tekst.

Teraz zakryj go dłonią i spróbuj własnymi słowami wymienić 3 konkretne problemy, które rozwiązuje powyższa firma. Efekt będzie jeszcze gorszy, jeśli z odpowiedzią zaczekasz kilka minut, bo tak zawiła i ogólna wypowiedź szybko wyleci Ci z głowy.

Do każdego tekstu podchodzimy inaczej – w zależności od tego, w jakim celu odwiedzamy daną stronę. Jak więc czytamy w sieci?

• Hierarchicznie: w naszym kręgu kulturowym czyta się od lewej do prawej, najczęściej skupiając się na lewej górnej stronie. Taką metodę wybieramy najczęściej, gdy nie jesteśmy zmotywowani i zainteresowani.
• Punktowo: w poszukiwaniu konkretnej informacji.
• Warstwowo (layer cake reading): skupiamy się głównie na śródtytułach.
• Uważnie: czyli jak książkę – „od dechy do dechy”.

Jeśli chcesz zwiększyć skuteczność swoich treści, badaj zachowanie użytkowników na stronie internetowej. Możesz m.in. analizować kliknięcia myszką (click tracking), śledzić głębokość przewijania strony (scroll tracking) oraz badać, jakie elementy najbardziej przyciągają użytkowników (attention tracking). Warto skorzystać z narzędzi (np. HotJar), które zbiorą te dane dla Ciebie, a następnie przedstawią je w postaci graficznych map ciepła (heat maps). Gdy już poznasz najpopularniejsze obszary Twojej strony, możesz odpowiednio zaplanować rozmieszczenie swoich treści.

Prostota to nie tylko naturalny język. Wiele zależy od tego, jak ułożysz swój artykuł. Dla czytelników forma jest równie ważna, jak sama treść. Z czego najczęściej składa się zrozumiały tekst?

• Tytuł: musi być chwytliwy, ale nie clickbaitowy! Jeśli nie spełnisz obietnicy złożonej w tytule, czytelnik szybko opuści stronę, a Twój współczynnik odrzuceń poszybuje w górę.
• Lead: nie dłuższy niż 2–3 zdania. Ma przykuć uwagę, ale także informować odbiorcę, co go czeka (trochę jak krótkie streszczenie).
• Nagłówki wyższego rzędu: świetne miejsce dla Twojej frazy kluczowej, a oprócz tego – przewodnik po poruszanych wątkach.
• Akapity: maksymalnie 300 słów w jednym akapicie. Pamiętaj, aby trzymać się myśli przewodniej i precyzyjnie odpowiadać na potrzeby czytelnika.
• Elementy dodatkowe: podczas czytania oczom przyda się chwila oddechu, dlatego w tekście warto umieścić elementy graficzne (z opisem alternatywnym). Artykuł wyda się ciekawy i bardziej kompletny, jeśli znajdą się w nim linki wewnętrzne i zewnętrzne, które pozwolą zgłębić dane zagadnienie.
• SEO: zawsze dbaj o optymalizację wszystkich tekstów, przygotuj SEO title, meta opis i analizę słów kluczowych. Jeśli potrzebujesz wsparcia w tym procesie, skontaktuj się z nami.

Przede wszystkim – nie komplikować i nie utrudniać. Tworzyć zrozumiałe, ale merytoryczne treści. Wybierać najprostszą drogę, czyli odpuścić abstrakcyjne metafory i przydługie dygresje. Stawiać kropkę tam, gdzie miał stanąć przecinek. Używać słów, które zna każdy. Zadbać o strukturę tekstu i jego aspekt wizualny. A jeśli wciąż masz wątpliwości, napisz do nas. W locatheart wiemy, jak zaklinać słowa.

Ciekawostka: O tym, jak istotną rolę odgrywa prosty język, wiedział już Sejong Wielki w XV wieku. Ówczesny władca Korei postanowił rozprawić się z analfabetyzmem wśród najbiedniejszych obywateli. Źródłem problemu był stosowany wówczas system znaków chińskich – bardzo skomplikowany i dostępny głównie dla elity kraju. Sejong Wielki zlecił stworzenie nowego, sztucznego alfabetu. Tak powstał hangul (한글), który składa się z 24 znaków i jest uważany za najbardziej logiczny alfabet na świecie, ponieważ kształty spółgłosek odpowiadają ułożeniu ust podczas ich wymawiania.

Źródła:
„Magia słów. Jak pisać teksty, które porwą tłumy?” Joanna Wrycza-Bekier
http://wasowska.net/co-to-jest-prosty-jezyk/
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/promocja/prosto-o-funduszach-europejskich-1/o-prostym-jezyku/